XXIII.
CERVA, VENATOR, ET LEO
Cum Venatorem Cerva fugeret, in specum,
Ubi cubabat immanis Leo, incidit;
Qui comprehensam dum necat miseram; hei mihi,
Singultus inter illa supremos ait,
Ferum hominem fugiens, immanem inveni feram!
Vitas Charybdim frustra, si in Scyllam incidas.
XXIV.
FORMICA ET COLUMBA
Formica sitiens ad fontem descenderat;
Sed illam aquarum fluxus in praeceps trahit:
Peribat misera, cum sortem ejus intuens,
Miseransque Columba demisit folium arboris
Quo sublevata naufraga evasit necem.
Post paulo, instructus arcu quidam Rusticus
Advenit illuc forte; et obviam sibi
Columbam aspiciens, figere hanc telo parat.
Sentit periclum Formica, et pie timens
Columbae, talo Rustici sese applicat,
Ipsumque mordet, adnitens, quantum potest;
Doloris ille impatiens obvertit caput;
Simulque volucris admonita procul evolat.
Juva, ut juveris; raro beneficium perit.
XXV.
APES ET IPSARUM DOMINUS
Herus dum abesset, dumqne apes, ut plurimae,
Labore dulci detinerentur foris;
Ingressus aliquis in mellarium, favos
Diripuit. Mox reversus, ut apiaria
Effracta, inanesque adveolos herus videt,
Ingemere primum, deinde malo, quaquà licet,
Mederi coepit. Interim redeunt Apes
E pastu, herumque nihilominus, ac si mali
Auctor suisset, simul omnes aculeis
Confodere certant. Tune, ô volucres pessimae!
Ait ille: sortem dum laboro sedulus
Effcere vobis ex mala meliusculam,
Meam in perniciem vos agit coecus furor.
Aliena damna tempore dextro ni leves,
Opera saepe tua damno vertetur tuo.
XXVI.
ASINUS
SYLVESTRIS ET ASINUS DOMESTICUS
Sylvestris Asinus Asinum cum domesticum
Pinguem, et nitentem, et herbas inter primulas
Vernantis agri luxuriantem cerneret,
Sorte hujus, inquit, me frui num quid vetat?
Quin adeo, et, socium habere me velit, rogo?
Secum haec locutus, venientem dominum videt,
Clitellas isti qui beatulo suas
Imponit, moxque cogit hinc sequi ad locum
Ubi caesa fuerant ligna, quae dorso super
Congesta si non is satis propere vehat,
Nodoso fuste dux pigrantem suscitat.
Ad sua tum gaudens latibula revertit ferus;
Tuasque, dixit, Bajule, ô patiens nimis,
Tibi solus, non invideo, delicias habe:
Nulla est beata servitus, atque haec mihi,
Quantumvis misera, contra libertas placet.
XXVII.
MUS IN CISTA NATUS
In cista natus Mus erat: menses ibi
Aliquot, quietus, et sua quidem satis
Contentus sorte (quippe nil aliud putans
Sibi evenire melius posse) vixerat.
Eum tamen aliquando inceffit cupiditas
Hinc exeundi, et explorandi an hac sua
Cista pateret mundus multo latius.
Peregrinandi cupido januam facit
Tenuis meatus; illac prorumpit levis:
At curiosus singula vix circum incipit
Lustrare, varias hinc, et hinc dapes videt,
Omnesque gustans, experitur optimas:
Tunc secum, ô, dixit, hac mea cistellula
Nil esse melius quam stultus ego credidi!
Cives ad istos haec fabella pertinet,
Qui stulte amantes patrium solum, boni
Vix alibi quidquam posse reperiri putant.
XXVIII.
MILVUS ET AGRICOLA
Columbam dum persequitur, in laqueum ineidit
Milvus: hunc capiens dcdere cum vellet neci
Agricola; parce, non enim te laesi, ait.
At ille, et ista, dixit, an te laescrat?
Mortem innocenti qui parat, jure hanc subit.
XXIX.
FEMINA MORTEM
PRO MARITO APPETENS
Morbo jacentem Femina Maritum videns
Graviffimo, ut qui jam fere succumberet,
Lamentabatur: an meum poteris mihi,
Mors dura, barbara, eripere, inquit, Conjugem?
Desiste, ah! vel si victimam desideras,
Sicque jubent fata, victima en adest; veni.
Simul haec veiba inter, advocata Mors venit:
At mulier tropida, non, me ut tolleres, ait,
Hue te advocavi; victimam cape, en jacet.
Mori aliquem velle rarum est; velle sed mori
Uxorem pro Marito prodigium foret.
XXX.
ASINUS, SIMIUS, ET TALPA
Dum conqueruntur, quod sibi desint cornua,
Asinus, caudamque quod non habeat, Simius,
Tacete, dixit Talpa; me miserrimum
Coecum videtis, et potestis conqueri?
Luctu et querelis cur aevum confumimus?
Quin intuemur, sors si quem gravior premit?
Misero levamen miserioris est malum.
XXXI.
LUPUS EST HYSTRIX
Hostes tibi esse quamdiu cognoveris,
Pugnandi tempus semper esse existima.
Jejunus olim in Hystricem incidit Lupus:
Suis at illa ut tota spiculis erat
Vallata, timuit vi praedator aggredi;
Praetentans ergo rem dolo, cur sic, ait,
Armata semper, ut in procinctu milites,
Procedis? atqui milites ipsi tamen
Quandoque ponunt arma; nuncque, ubi suis
Omnia gubernat pax amica legibus,
Hostem tu sola quem times, vel quem petis?
Age vero, haec arma pone, quae te dedecent,
Corpusque tandem delicatum libera.
Cui retulit Hystrix: adversus similes tui
Me stare semper armatam decet, ac juvat.
XXXII.
EQUUS AECROTANS ET CANIS
Equus aegrotabat: rodere assuetus Canis
Projecta cadavera, illum visitat, rogans
Quomodo se haberet: melius, inquit, quam velis.
Fabella spectat ad avarum haeredum genus.
XXXIII.
VIR ERUDITUS ET
TROSSULUS
Virum eruditum, cum sins solum libris
Bene otiantem, quidam adivit Trossulus
Petulanter, ut fit, irridendi gratia,
Quod obstinatus latebricola, bubo merus,
Vitam inficetis solus in tenebris agat.
Sed ille, nunquam memini me, dixit, magis
Fuisse solum, quam cum nunc mecum hie ades.
Si tantum ineptus, nee etiam fuerit malus,
Nihili mensuram Trossulus totam replet.
XXXIV.
CANIS INFIDELIS ET
PASTOR
Oves custodiendas tradiderat Cani,
Cani infideli Pastor, ignarus mali:
Namque ille vitiis corruptus, mores feros
Luporum coeperat imitari, et plurimas
Ore impiato jam bidentes manderat.
Quod execrandum Pastor ut novit scelus,
Simul expiare morte scelerati parat.
Mene, Canis inquit, me, quasi si lupus forem,
Mactare possis, here mi, violenta manu?
Istas deberi crede lupis poenas, precor;
Prudensque serva me tibi addictum Canem.
At Pastor; hostes sunt mihi quidem lupi:
Hostes sed illi sese profitentur meos:
Te contra, amicus qui videbaris mihi,
Nunc morte tanto digniorem judico,
Scelere lupino quod feselleris fidem.
Monet bis esse sceleratos haec fabula,
Quos ad patrandum perfidia movit scelus.
XXXV.
LUCIUS LATE REGNANDI
CUPIDUS
In amne, pisces qui satis multos sinu
Aleret profundo, regnabat ferus et potens
Dominator olim Lucius. At eum piget,
Sua quod ambitio, vel potius voracitas,
Et hinc, et illinc restringatur obicibus
Riparum iniquis. Immensa haec, inquit, mihi
Quae pectus igne tam generoso suscitat
Cupiditas, sese finibus angustis gemit
His contineri; quaerendum est, ubi latius
Regnare possit: memini cum mihi diceret
Peregrinus iste salmo, commode satis
Patere tractus oceani; certe hos lubet
Invadere: meis legibus omnes incolas
Subigere aequoreos, non adeo magnus labor;
Hic undequaque super ingruere piscibus,
Vique dominari, jam diu est cum noveram.
Vix ea locutus, prono fertur alveo,
Petitque pinna praecipiti, quantum potest,
Pluctus marinos: sed in ipso amnis ostio
Captum marinus hunc lupus persorbuit.
Ambitio injusta, quantis afficeres malis
Hunc orbem, haberes ni dementiam ducem!
XXXVI.
ASELLUS VIRIDIS
Asellum quidam per vias urbis suum
Voluit colore viridi pictum incedere.
Ridicula primum visa res est omnibus;
Viridemque Asellum feminae, pueri, senes
Certatim lepidis impetiverunt jocis:
Sed ubi diebus aliquot sat risum fuit,
Asello in viridi nil praeter Asellum vident.
Mirari quidquam non valent homines diu.
XXXVII.
LEO ET RANA
Valde loquacem cum Ranam audisset Leo,
Timuit, et aliquod esse magnum animal putans,
Retro se vertit: at mox e stagno videt
Ranam exeuntem, quam indignans calcat pede
Falsos timores ingenerare fortibus
Periculosum quam sit, exemplum hoc probat.
XXXVIII.
AGRICOLA ET FORTUNA
Agricola, terram fodiens, thesaurum invenit,
Aufertque, nec eum Fortunae acceptum refert;
Sed etiam mentis debitum credit suis.
Thesaurum hinc aliquot post dies fur subripit:
Afflictus ergo luctu inconsolabili
Agricola questibus omnia insanis replet,
Et aspera inter verba Fortunam increpat.
Cur me, inquit illa, gravibus immeritam probris
Lacessis? atque, quod tibi ereptum est bonum,
Mei faventis munus hoc si non fuit,
Mei reflantis crimen hoc cur nunc vocas?
XXXIX.
TULIPA
Habebat aliquis eximiae Tulipam spei,
Ac singulari quae jam pulchritudine
Oculos tuentum dulci retineret mora;
Tam recto caule tamque procero suas
Attollebat opes: tam rotundatus bene
Tam scitâ incurfitantes differentiâ
Calix colores explicabat vividos!
Florum eruditi quotquot amatores erant,
Cupiditate omnes curiosa perciti,
Visuri adibant Tulipam formosislimam;
Omnes amabant, omnes cupiebant sibi
Habere propriam; quorum unus versutior,
Audaciorque caeteris, illam, data
Occasione, furaci abstulit manu.
Difficile custoditur, quod multis placet.
XL.
PUERI ET RANAE
Pueri ad inertis stagni venerant aquam
Ranis refertam; simul in ripa confident
Simul, bacillis instructi ut longis erant,
Modo hanc, modo illam, si caput forte efferat,
Ranam jocantes mulcant, ac dedunt neci.
Tum procul exclamat una: ô barbari, quibus
Haec tanta clades nostra dulcis est jocus!
Ad hos fabella pertinet, quorum procax
Saepe dominatus miseros ludendo opprimit.
XLI.
PISCES
Jactis in undas retibus, magni quidem
Capti sunt pisces; at minuti se simul
Extricavere, facile permeantibus
Corpusculis fenestras lineae domus.
Raro in potentes errat ictum destinans
Fortuna; in tenues manca saepius ruit.
XLII.
PUER ET COLUBER
Obambulando reperit Colubrum Puer
Gelu rigentem quem recepit in sinum
Misericors, et refovit, inscius mali.
At ille, primus ut calor sibi redit,
Furit, impioque dente beneficum necat.
Scriptum est in hominem, qui nuper miserrimus,
Nunc opprimit salutis auctorem suae.
XLIII.
ROSA ET AMARANTHUS
Quis non odoris nostri delicias amat?
Quis non tenellae frondis purpureum decus?
Dixit Amarantho nimium sibi placens Rosa.
Amaranthus autem, nil mihi quidem, refert,
Contingit horum simile; sed vivo diu.
XLIV.
SENEX OSOR NIVIUM
Quidam, rigentem nivibus injectis aquam
Ut bibere vellet, cum rogaretur senex:
Aetas mea, inquit, frigore contenta est suo.
|